02. ข้อมูลที่ควรทราบเกี่ยวกับเสื่อทาทามิ

ชิ้นส่วนของเสื่อทาทามิ

 

ทาทามินั้นสร้างมาจากสามส่วนใหญ่ ๆ ได้แก่ (1) “ฟางสานหุ้มแกน” ส่วนพื้นผิวของทาทามิ (2) “แกนฟาง” เบาะรองของทาทามิ และ (3) “ขอบผ้า” สำหรับป้องกันขอบของทาทามิ

 

ฟางสานหุ้มแกนนั้น จะทำด้วยการทอเส้นใยเข้าไปในส่วนห่อหุ้ม เช่นเดียวกับการทอเสื่อ ไหมฝ้ายและเส้นใยกัญชง คือวัตดุดิบสำหรับส่วนห่อหุ้ม เมื่อมีส่วนห่อหุ้มที่ดี ฟางสานหุ้มแกนก็แข็งแรงพอที่จะรับแรงกระแทกต่าง ๆ ได้ เพราะเป็นส่วนที่ผู้คนสัมผัสโดยตรง จึงเสียหายง่ายที่สุด การผลัดเปลี่ยนบ่อย ๆ จะช่วยรักษาสภาพและยืดอายุการใช้งานของเสื่อทาทามิ

 

แกนกลาง คือส่วนเบาะรองของทาทามิ ทำจากฟางข้าวหลายชั้น แต่น้อยมากที่แกนกลางจะทำด้วยฟางข้าวแท้ ทาทามิที่ทำมาจากฟางข้าวแท้ ถือว่าเป็นสินค้าระดับพรีเมียม ซึ่งจะใช้งานที่วัด ศาลเจ้า บ้านคนรวย หรือบ้านเก่าแก่ที่อยู่มานาน เป็นต้น สิ่งที่ใช้ในครัวเรือนทั่วไปคือ “แกนกลางแซนวิชฟางข้าว” ซึ่งประกบแผ่นโฟมโพลีเอทิลีนระหว่างชั้นของฟางข้าว และ “แกนกลางของวัสดุก่อสร้าง” ที่ทำจากกระดานฉนวนของเศษไม้อัดและโฟมโพลีสไตรีน เนื่องจาก “แกนกลาง” ที่ทำจากวัสดุทางเคมีมีโอกาสน้อยที่จะถูกรบกวนด้วยไรและแมลงอื่น ๆ และยังมีคุณสมบัติเป็นฉนวนกันความร้อนสูง โดยเฉพาะในบ้านใหม่ “แกนกลางของวัสดุก่อสร้าง” ดูเหมือนจะถูกใช้เป็นจำนวนมาก

 

ส่วน “ขอบผ้า” ของทาทามินั้น คือส่วนสิ่งทอที่เย็บติดกับด้านยาวของเสื่อทาทามิ เพื่อป้องกันไม่ให้ส่วนมุมของเสื่อทาทามิเสียหาย ในยุคซามูไร การใช้สีและตราประจำตระกูลที่ขอบ จะแสดงออกถึงสถานะของบ้านนั้น ๆ แต่ในปัจจุบัน ผู้คนมักเลือกตามความพอใจในสีและดีไซน์มากกว่า ขอบผ้านั้นยังมีหลากหลายสไตล์ให้เลือกสรร ตั้งแต่สไตล์ญี่ปุ่นแบบดั้งเดิม ไปจนถึงสไตล์ที่จะเข้ากับการตกแต่งห้องแบบตะวันตก